Gecikmiş basınca bağlı ürtiker (Gecikmiş basınç kurdeşeni), vücudun uzun süreli basınca maruz kalan bölgesinde deride 4-6 saat kadar sonra şişlik ve kızarıklık görülmesi durumudur. Teşhis omuz bölgesine ağırlık uygulanmasından 6 saat sonra bulguların ortaya çıkması ile konulur. Tedavisinde antihistaminikler, belirtileri düzeltmede kullanılabilir. Önlem olarak bir bölgeye uzun süreli basınç uygulanmasına neden olan durumlardan kaçınılmalıdır.
Gecikmiş basınç ürtikeri (kurdeşen) nedir?
Gecikmiş basınç ürtikeri basınca bağlı gelişen cilt reaksiyonudur. Vücudun uzun süreli basınca maruz kalan bölgesinde deride 4-6 saat kadar sonra şişlik ve kızarıklık şeklinde kendini gösteren ürtiker dediğimiz kurdeşen tablosu ortaya çıkar.
Gecikmiş basınç ürtikeri (kurdeşen) belirtileri nelerdir?
Vücudun uzun süreli basınca maruz kalan bölgesinde deride 4-6 saat kadar sonra şişlik ve kızarıklık ortaya çıkar. Bazı kişilerde bu süre 12-24 saat kadar olabilir. Tayt gibi dar giysiler giyilmesi, sert bir yüzeyde uzun süre oturmak, uzun süre yürümek, ağır poşet veya çanta taşımak gibi durumlar bulguların ortaya çıkmasına neden olur. Bazı hastalar sabah yastığa uzun süre temas eden yüz bölgesinde şişlikle uyanabilirler.
Diğer kurdeşenlerde kaşıntı ön planda iken gecikmiş basınç ürtikerinde şiddetli ağrı ve yanma vardır. Ayrıca soğuk algınlığı benzeri bulgular, halsizlik ve eklem ağrısı olabilir. Bulgular üst solunum yolu ve yutakta olabilir ve daha ciddi sonuçlara yol açabilir. Şişlik birkaç saatle birkaç gün kadar bir sürede sonlanır. Hastalığın ortalama süresi 6-9 yıl kadardır.
Gecikmiş basınç ürtikeri için ne zaman doktora gidilmelidir?
Vücudun uzun süreli basınca maruz kalan bölgesinde cilt reaksiyonu olduğu zaman doktora gidilmelidir.
Gecikmiş basınç ürtikeri nedenleri nelerdir?
Gecikmiş basınç ürtikerinin kesin bir nedeni yoktur. Uygulanan basınç histamin ve bazı kimyasalların salınımına neden olur. Bu salınan histamine ve kimyasallar kızarıklık ve şişlik oluşmasına neden olur.
Gecikmiş basınç ürtikeri risk faktörleri nelerdir?
Herkeste gecikmiş basınç ürtikeri gelişebilir. Fakat daha önce kronik nedeni belli olmayan ürtikerli olguların üçte birinde gecikmiş basınç ürtikeri ortaya çıkmaktadır.
Gecikmiş basınç ürtikerinin zararları nelerdir?
Gecikmiş basınç ürtikeri yaşam kalitesin bozulmasına neden olmaktadır. Ayrıca yutak ve gırtlak gibi hayati bir bölgede ortaya çıkması sonucunda ölüm riski olabilir.
Gecikmiş basınç ürtikeri nedeniyle doktor randevusuna nasıl hazırlık yapmalıyım?
Aile hekiminize başvurduysanız ve gecikmiş basınç ürtikeri olan kişi 18 yaşından küçükse çocuk alerji uzmanı, 18 yaşından büyükse yetişkin alerji uzmanına yönlendirecektir.
Doktora giderken soracağınız soruların listesiyle gidebilirsiniz. Peki neler sorabilirsiniz? ;
- Benim belirtilerimin nedeni nedir?
- Benim belirtilerimin nedeni olabilecek başka nedenler neler olabilir?
- Bu durum ne kadar sürer?
- Ne tip bir test yapmalıyız. Bu test için bir hazırlık yapmam gerekir mi?
- Nasıl bir tedavi gerekiyor? Siz hangilerini tavsiye ediyorsunuz?
- İlaçların içeriği aynı olursa diğerlerini kullanabilir miyim?
- Bana bu durumla ilgili bir broşür verebilir misiniz?
- Hangi web sitesini tavsiye edersiniz?
Doktorunuz sizden neler bekler?
Doktorunuz sizden bazı soruların cevabını isteyecektir;
- Belirtiler ne zaman başladı?
- Son zamanlarda bir hastalık geçirdiniz mi?
- Benzer sorunlar akrabalarınızdan gelişen var mı?
- Son zamanlarda bir ilaç kullandınız mı?
- Yeni bir gıda denemesi yaptınız mı?
- Yeni bir yere seyahat ettiniz mi?
- Şikayetlerinizde herhangi bir düzelme oldu mu?
- Belirtileri kötüleştiren bir durum biliyor musunuz?
Gecikmiş basınca bağlı ürtiker teşhisi nasıl konulur?
Tanı hastalığa ait geçmiş öykünün alınması ile konulabilir. Hastanın omzuna 3 cm’lik bir askı üzerinde 7 kg ağırlığın 10-15 dk uygulanmasından 5-6 saat sonra o bölgede şişlik ve kızarıklık uygulanması ile tanı kesin olarak konulur. Hastanın testten birkaç gün önce antihistaminik almaması gerekmektedir. Fakat sağlıklı kişilerde de bu test sonucu pozitiflik olabilir.
Gecikmiş basınç ürtikerinin tedavisi nasıl yapılmalıdır?
Gecikmiş basınç ürtikerini tamamen tedavi eden bir tedavi yoktur. Ancak belirtileri rahatlatan tedavi verilebilir. Antihistaminikler verilebilir. Doktorunuz size en iyi tedavi planını hastalığın ciddiyetine göre düzenlemektedir.
Gecikmiş basınç ürtiker tedavisinde kullanılabilen tedaviler şunlardır;
Antihistaminikler: Bu ilaçlar belirtileri ortaya çıkaran maddeleri bloke ederek etki eder. Fakat standart dozdan daha yüksek dozlara gereksinim olabilir.
Montelukast: Löktrien denen ve hastalığın ortaya çıkmasına neden olan maddeyi bloke ederek etki eder
Omalizumab: Diğer ilaçlara yanıt vermeyen hastalarda yararlı olabilir.
Kortikosteroid: Kısa süreli ağızdan alınan steroid. Şiddetli ve tedaviye dirençli olgularda kullanılır
Gecikmiş basınç ürtikeri için ne gibi önlemler alınabilir?
- Gecikmiş basınç ürtikerine neden olabilecek durumlardan kaçının
– Yumuşak, lastiksiz çorap giyilmeli, tayt gibi dar giysilerden kaçınılmalıdır
- Uygulanacak herhangi bir tıbbi müdahale öncesi tehlikeli bir durumla karşılaşılamaması için doktorunuza durumunuzu belirtin.
- Antihistaminik bulgularınızı rahatlatmakta yardımcı olacaktır.